Ô tô tự lái, còn được gọi là phương tiện tự hành (AV), phương tiện được kết nối và tự hành (CAV), ô tô không người lái hoặc ô tô tự động, là phương tiện có khả năng cảm nhận môi trường của nó và di chuyển an toàn với ít hoặc không có sự tham gia của con người.
Ảnh: Mercedes-Benz.
Xe tự lái được chia làm 5 cấp độ theo SAE (Society of Automotive Engineers):
Cấp độ 0: Hệ thống đưa ra cảnh báo nhưng không có kiểm soát phương tiện.
Người lái xe chịu trách nhiệm cho tất cả các nhiệm vụ vận hành như lái xe, chuyển hướng, tăng tốc và mọi thứ cần thiết để điều khiển chiếc xe. Gần như tất cả những chiếc xe hơi và xe tải hiện đang đi trên đường đều ở cấp độ 0.
Cấp độ 1: Hệ thống sẽ hỗ trợ người lái để điều khiển tốc độ (ACC), hỗ trợ giữ làn, hay tính năng phanh khẩn cấp.
Xe có khả năng chỉ thực hiện một nhiệm vụ tự lái tại một thời điểm, không kết hợp hai hoặc nhiều trong số các nhiệm vụ. Người lái xe cần tham gia đầy đủ nhiệm vụ của mình phía sau tay lái và thực hiện hầu hết các công việc điều khiển phương tiện. Những khả năng tự động này chủ yếu theo định hướng an toàn để xử lý các tình huống thay cho người lái xe. Nhiều phương tiện mới hơn hiện nay đã được trang bị khả năng tự động ở cấp độ 1.
Công nghệ này đã có từ cuối những năm 90. Mercedes-Benz tiên phong với kiểm soát hành trình bằng radar, trong khi Honda giới thiệu tính năng trợ giúp giữ làn trên mẫu xe Legend 2008.
Cấp độ 2: Hệ thống tự động kiểm soát hoàn toàn phương tiện: tăng tốc, phanh, và lái. Người lái xe phải giám sát xe và sẵn sàng can thiệp ngay lập tức bất kỳ khi nào hệ thống không phản ứng đúng.
Những chiếc xe có khả năng tự động cấp độ 2 bao gồm: Tesla Autopilot, Cadillac Super Cruise, Mercedes-Benz Drive Pilot và Volvo Pilot Assistant.
Cấp độ 3: Đây là cấp độ được gọi là cấp độ tự động có điều kiện, trong đó, chiếc xe có khả năng lái xe từ điểm xuất phát đến đích mà không có sự tham gia của con người, nhưng chỉ trong một số điều kiện nhất định. Nếu hệ thống không thể hoạt động một cách đáng tin cậy, con người sẽ can thiệp. Người lái xe có thể nhắn tin hoặc xem phim trong một số trường hợp (có thể nhắm mắt). Người lái vẫn phải sẵn sàng can thiệp khi hệ thống yêu cầu.
Cấp độ 4: Ở cấp độ này, chiếc xe được coi là hoàn toàn tự động. Người lái có thể đi ngủ hoặc rời khỏi ghế lái trong khu vực nhất định (đi trên đường cao tốc). Nếu có vấn đề gì xe sẽ dừng lại. Vẫn còn một số hạn chế như bị giới hạn trong một số khu vực địa lý nhất định (hàng rào địa lý) và không vượt quá tốc độ nhất định hoặc hoạt động trong một số môi trường thời tiết khắc nghiệt nhất định. Do đó, các phương tiện ở cấp độ tự động này vẫn cần có người lái sẵn sàng trong một số điều kiện cụ thể: chuyển hướng, phanh, đèn báo rẽ… Tuy nhiên, nhìn chung, một chiếc xe ở cấp độ tự động này sẽ đưa bạn từ điểm A đến điểm B mà không đòi hỏi bất kỳ sự can thiệp của con người. Hiện tại, chưa có xe bán cho người tiêu dùng ở mức độ tự động này.
Theo dự kiến, hơn 20 hãng xe có kế hoạch bán ra xe tự lái cấp độ 4 trong năm 2022.
Cấp độ 5: Hoạt động hoàn toàn tự động không cần sự can thiệp của con người. Hoạt động trên mọi con đường khắp thế giới, quanh năm và với mọi điều kiện thời tiết.
Ở cấp độ này, các phương tiện không chỉ có thể hoạt động mà không có bất kỳ tương tác nào, ngay cả trong các tình huống không xác định hoặc nghiêm trọng, con người không thể can thiệp vào quá trình tự lái để ngăn chặn bất kỳ sự can thiệp không chính xác của con người. Không còn cần phải có đầu vào điều khiển phương tiện của con người như tay lái, bàn đạp hoặc cần điều khiển.
Rất nhiều công ty đã có thông báo về việc ra mắt sản phẩm xe tự lái cấp độ 5, tuy nhiên hiện tại rất ít công ty công bố sản phẩm của mình.
Theo dự đoán của tổ chức phân tích thị trường HIS sẽ có 21 triệu xe tự lái được sử dụng trên toàn thế giới vào năm 2035.